شانزده نکته مهم در ساخت اسلایدهای سمینار و دفاع از پایان‌نامه و رساله

 امروزه استفاده از اسلایدها رایج‌ترین شیوه ارائه‌ در جلسات دفاع از پایان‌نامه/رساله، سخنرانی و سمینار است. تقریباً تمامی دانشجویان برای جلسه‌ی دفاع از پایان‌نامه/رساله خود اقدام به تهیه اسلایدهایی می‌کنند. این اسلایدها معمولاً با نرم افزاهای پاورپوینت (PowerPoint) و یا لاتک (LaTeX) آماده می‌شوند. مطمئن هستم که خود شما حتماً تجربه شرکت در چنین ارائه‌هایی را داشته‌اید و یا شاید خود شما بارها اقدام به ارائه با استفاده از اسلاید کرده‌اید.  ولی تابه‌حال به این مورد دقت کرده‌اید که وقتی به‌عنوان یک مخاطب به چنین ارائه‌هایی گوش می‌دهیم، ممکن است خیلی زود دچار خستگی و خواب‌آلودگی شویم! حالا چه‌کار کنیم که مخاطبان ما دچار چنین احساسی نشوند؟

 در اینجا قصد دارم چند نکته ساده ولی کارراه‌انداز در خصوص نحوه ساخت اسلاید و نحوه یک ارائه‌ی خوب را برای شما بیان کنم. 

 1- مدیریت زمان

 تلاش کنید زمان ارائه‌ی شما بیشتر از 45 دقیقه نباشد. چون ذهن مخاطبان شما معمولاً پس از 45 دقیقه دچار خستگی می‌شود و توانایی تمرکز بر روی ارائه شما از دست می‌دهد.

 2- زمانی که باید بر روی هر اسلاید بمانید

 معمولاً مدت زمانی که باید بر روی یک اسلاید خاص توضیحاتی ارائه کنید نباید بیشتر از 3 دقیقه باشد.

 3- صفحه بسم‌الله الرحمن رحیم

 از یک فونت زیبا برای ایجاد صفحه بسم‌الله الرحمن الرحیم استفاده کنید. این صفحه اولین اسلاید شما باشد.

 4- صفحه‌ی عنوان

 در صفحه‌ی عنوان حتماً نام ارائه (برای دفاع همان عنوان پایان‌نامه/رساله)، نام واحد دانشگاهی (اگر دانشجو هستید)، نام و نام خانوادگی خودتان و تاریخ ارائه را درج کنید. خلاصه: affiliation به طور کامل نوشته شود.

 5- لوگو

 حتماً از لوگو برای اسلایدهای خود استفاده کنید. به‌عنوان‌مثال اگر دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی هستید، لوگوی دانشگاه در تمامی صفحات شما در پایین یا بالای صفحه و در اندازه کوچک و قابل رویت باشد.

 6- شماره‌گذاری صفحات

 تمام صفحات شما باید شماره‌گذاری شده باشد.

 7- شماره‌گذاری جداول

 اگر در اسلایدهای شما جدول وجود دارد، حتماً باید شماره‌گذاری شوند.

 8- شماره‌گذاری تصاویر

 اگر در اسلایدهای شما تصاویر خاصی وجود دارد که نقش مهمی در ارائه شما دارند، حتماً باید دارای شماره باشند.

 9- رعایت‌کردن اصل ارجاع‌دهی

 اگر متن، جدول و یا تصویری را از منبع دیگری بیان می‌کنید حتماً باید در اسلایدهای خود به آن ارجاع دهید.

 10- وجود فهرست مطالب

 اسلاید شما حتماً باید دارای فهرست مطالب باشد. وجود فهرست مطالب به حضار آمادگی قبلی برای ورود به مبحث را می‌دهد.

 11- رنگ پس‌زمینه

 تلاش کنید رنگ پس‌زمینه اسلایدهای شما با رنگ فونت و تصاویر سازگاری داشته باشد. بهتر است رنگ پس‌زمینه اندکی تیره باشد. رنگ سفید خالص چشم را دچار خستگی می‌کند.

 12- استفاده از فونت مناسب

 یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در طراحی اسلاید به آن دقت کنید استفاده از فونت مناسب است. برای ارائه‌ای که با استفاده از ویدئو پروژکتور یا به‌صورت مجازی انجام می‌شود، پیشنهاد می‌کنم که از سری فونت‌های سن‌سریف (Sans-Serif) استفاده کنید. این فونت‌ها به دلیل انحنای خاصی که دارند هنگام استفاده از ویدئو پروژکتور و یا ارائه‌ی مجازی، دیرتر چشم را خسته می‌کنند. فونت‌های سن‌سریف خوب در زبان فارسی عبارت‌اند از

 Vazir – Tahoma – IRANSans

 نکته:

 دقت کنید که فایل پیشنهاده (پروپوزال)، پایان‌نامه/رساله حتماً باید با فونت‌های سریف (Serif) نگاشته شوند. چشم انسان وقتی با نوشته روی کاغذ سروکار دارد، با فونت‌های سریف ارتباط بهتری برقرار می‌کند.

 13- اسلایدهای شما حتماً دارای صفحه جمع‌بندی باشد.

 14- اسلایدهای شما حتماً دارای صفحه نتیجه‌گیری باشد.

 15- اگر اسلاید شما به دفاع از پایان‌نامه/رساله مربوط است پس از نتیجه‌گیری یک صفحه در مورد پیش‌بینی‌های آینده (forecast) صحبت کنید.

 16- اسلاید شما حتماً دارای صفحه تشکر باشد.