آشنایی با مفهوم داوری در حقوق - برای تهیه پروپوزال توسط دانشجویان رشته حقوق

به "داوری" در حقوق خصوصی به انگلیسی "arbitration" گفته می‌شود.

مقدمه

این یک روش حل‌وفصل اختلافات است که در آن طرفین اختلاف، توافق می‌کنند که اختلاف خود را به‌جای دادگاه به یک یا چند داور واگذار کنند. داوران معمولاً افرادی هستند که در موضوع اختلاف تخصص دارند و تصمیم آنها برای طرفین لازم‌الاجرا است.

در حقوق خصوصی، داوری اغلب برای حل‌وفصل اختلافات تجاری استفاده می‌شود. این امر به دلیل سرعت، مقرون‌به‌صرفه بودن و انعطاف‌پذیری داوری است. داوری همچنین می‌تواند راهی برای حفظ روابط تجاری بین طرفین اختلاف باشد.

در حقوق ایران، داوری به‌عنوان یک روش حل‌وفصل اختلافات در قانون آیین دادرسی مدنی پیش‌بینی‌شده است. در این قانون، شرایط و نحوه تشکیل دادگاه داوری، صلاحیت داوران و آثار آرای داوری تعیین شده است.

 برخی از اصطلاحات مهم داوری به انگلیسی

 در اینجا برخی از اصطلاحات مرتبط با داوری در حقوق خصوصی به انگلیسی آورده شده است:

  *arbitrator:** داور

 *arbitration clause:** شرط داوری

 *arbitration agreement:** توافق داوری

 *arbitration proceedings:** رسیدگی داوری

 *arbitration award:** برای داوری

 *enforcement of arbitration award:** اجرای رأی داوری

برخی از چالش‌های مفهوم داوری در ایران 

داوری به‌عنوان یک روش حل‌وفصل اختلافات، در سال‌های اخیر در ایران مورد توجه قرار گرفته است. بااین‌حال، هنوز برخی از چالش‌های مهم در این زمینه وجود دارد که باید برطرف شوند.  برخی از چالش‌برانگیزترین مباحث داوری در ایران عبارت‌اند از:

عدم آگاهی از قوانین و مقررات داوری: بسیاری از افراد و حتی برخی از حقوق‌دانان، از قوانین و مقررات داوری در ایران آگاهی کافی ندارند. این امر می‌تواند منجر به مشکلاتی در اجرای داوری شود.

عدم استقلال و بی‌طرفی داوران: در برخی موارد، داوران از استقلال و بی‌طرفی لازم برخوردار نیستند. این امر می‌تواند منجر به بی‌اعتباری آرای داوری شود.

عدم اجرای آرای داوری: در برخی موارد، اجرای آرای داوری در ایران با مشکلاتی مواجه است. این امر می‌تواند منجر به عدم‌اطمینان طرفین به داوری شود.

 در ادامه به بررسی این چالش‌ها می‌پردازیم:

 عدم آگاهی از قوانین و مقررات داوری

 یکی از مهم‌ترین چالش‌های داوری در ایران، عدم آگاهی از قوانین و مقررات داوری است. قانون آیین دادرسی مدنی ایران، مقررات داوری را در مواد 454 تا 501 پیش‌بینی کرده است. بااین‌حال، این مقررات پیچیده و بعضاً مبهم هستند. این امر می‌تواند منجر به مشکلاتی در اجرای داوری شود.

 برای رفع این چالش، نیاز به آموزش و آگاهی‌بخشی در مورد قوانین و مقررات داوری است. این امر می‌تواند از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های آموزشی برای افراد و حقوق‌دانان انجام شود.

 عدم استقلال و بی‌طرفی داوران

 از دیگر چالش‌های داوری در ایران، عدم استقلال و بی‌طرفی داوران است. داوران باید افرادی باشند که از استقلال و بی‌طرفی لازم برخوردار باشند. این امر به‌ویژه در داوری‌های تجاری اهمیت دارد.

 در برخی موارد، داوران ممکن است به دلیل روابط شخصی یا حرفه‌ای با یکی از طرفین اختلاف، از استقلال و بی‌طرفی لازم برخوردار نباشند. این امر می‌تواند منجر به بی‌اعتباری آرای داوری شود.

 برای رفع این چالش، نیاز به نظارت بر عملکرد داوران است. این نظارت می‌تواند از طریق نهادهای داوری یا از طریق دادگاه‌ها انجام شود.

عدم اجرای آرای داوری

 در برخی موارد، اجرای آرای داوری در ایران با مشکلاتی مواجه است. این امر می‌تواند منجر به عدم‌اطمینان طرفین به داوری شود.

 اجرای آرای داوری در ایران، منوط به صدور حکم تنفیذ از دادگاه است. در برخی موارد، دادگاه‌ها از صدور حکم تنفیذ خودداری می‌کنند. این امر می‌تواند به دلیل عدم رعایت شرایط لازم برای صدور حکم تنفیذ یا به دلیل مخالفت دادگاه با رأی داوری باشد.

 برای رفع این چالش، نیاز به اصلاح قوانین و مقررات مربوط به اجرای آرای داوری است. همچنین نیاز به فرهنگ‌سازی در مورد اهمیت اجرای آرای داوری است.

 در مجموع، داوری به‌عنوان یک روش حل‌وفصل اختلافات، مزایای زیادی دارد. بااین‌حال، رفع چالش‌های موجود در این زمینه، می‌تواند به افزایش کارایی و اعتبار داوری در ایران کمک کند.

 آینده داوری در ایران

 

آینده فرایند داوری در ایران، مثبت ارزیابی می‌شود. این امر به دلیل مزایای متعدد داوری و همچنین تلاش‌های صورت‌گرفته برای رفع چالش‌های این روش حل‌وفصل اختلافات است.

از جمله مزایای داوری می‌توان به‌سرعت، مقرون‌به‌صرفه بودن، انعطاف‌پذیری و حفظ روابط تجاری اشاره کرد. این مزایا، باعث می‌شود که داوری برای حل‌وفصل اختلافات تجاری، یک گزینه جذاب باشد.

در سال‌های اخیر، تلاش‌های زیادی برای رفع چالش‌های داوری در ایران صورت‌گرفته است. از جمله این تلاش‌ها می‌توان به تدوین قوانین و مقررات جدید در مورد داوری، برگزاری دوره‌های آموزشی در مورد داوری و افزایش نظارت بر عملکرد داوران اشاره کرد.

 این تلاش‌ها، باعث شده است که آگاهی افراد و حقوق‌دانان از قوانین و مقررات داوری افزایش یابد. همچنین، استقلال و بی‌طرفی داوران نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

 با ادامه این تلاش‌ها، می‌توان انتظار داشت که داوری در ایران، جایگاه خود را به‌عنوان یک روش حل‌وفصل اختلافات، تقویت کند.

 در اینجا برخی از عواملی که می‌توانند به بهبود آینده فرایند داوری در ایران کمک کنند، آورده شده است:

• استمرار تلاش‌ها برای رفع چالش‌های داوری
• توسعه نهادهای داوری و افزایش همکاری بین آنها
• ایجاد فرهنگ داوری در جامعه

 

باتوجه‌به این عوامل، می‌توان انتظار داشت که داوری در ایران، به‌عنوان یک روش حل‌وفصل اختلافات، به یک روش رایج و پذیرفته شده تبدیل شود.